Łuszczyca to przewlekła choroba zapalna skóry, o charakterze autoimmunologicznym, która ma tendencję do nawracania. Za jej rozwój odpowiadają czynniki genetyczne, immunologiczne, środowiskowe i psychologiczne. Największe znaczenie w rozwoju choroby przypisuje się zaburzeniom układu odpornościowego i wynikającemu z nich stanowi zapalnemu. Wśród czynników prekursorowych warunkujących powstawanie zmian łuszczycowych wymienia się także m.in.: urazy, ostre infekcje, bardzo silne sytuacje stresowe, zmiany hormonalne, zabiegi chirurgiczne, a także stosowanie używek oraz niektórych leków. Wszystkie z wymienionych czynników wpływają także na przebieg choroby i nasilenie zmian skórnych.

Choroba wiąże się również z rozwojem powikłań. Może wpływać na wzrost stężenia cholesterolu całkowitego we krwi współistniejącego z obniżeniem HDL i podwyższone stężenie LDL. Ponadto łuszczyca może zwiększać ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, chorób wieńcowych, a w konsekwencji zawału mięśnia sercowego. Obserwuje się znaczące obniżenie jakości życia pacjentów, co przekłada się na pogorszenie wydajności zawodowej, kontakty międzyludzkie oraz ich ogólne codzienne funkcjonowanie. Skutkować to może pogorszeniem nastroju, lękami, czy nawet rozwojem depresji u chorych. W takich przypadkach warto rozważyć psychoterapię jako element leczenia choroby.

Większość przypadków zachorowań (ok. 85%) obejmuje łuszczyca plackowata, w przebiegu której zmiany obserwuje się zazwyczaj na powierzchni skóry głowy, tułowia oraz prostowników. Rzadziej spotyka się pozostałe typy choroby: łuszczyca paznokci, krostkowa dłoni i stóp, krostkowa uogólniona, łuszczycowe zapalenie stawów czy erytrodermiczną postać łuszczycy.

W przebiegu choroby obserwuje się wzmożoną sekrecję adipokin i cytokin prozapalnych, a także nasiloną proliferację keratynocytów, co przejawia się rozrostem naskórka. Główną uwagę należy skupić na roli adipokin wpływających na stan zapalny. Adipokiny dla których udowodniono związek z łuszczycą to wisfatyna, chemeryna, rezystyna i białko wiążące retfinol.

Leczenie choroby ma na celu redukcję powstałych zmian oraz wydłużenie okresu remisji. W terapii istotne znaczenie ma również zapobieganie powikłaniom oraz poprawę jakości życia pacjenta na poziomie prywatnym i zawodowym. Z uwagi na genetyczne podłoże choroby całkowite wyleczenie nie jest możliwe, stąd jej nawracający charakter. Metody stosowane w leczeniu łuszczycy uzależnione są od jej typu, a także od stopnia nasilenia i wielkości obszaru objętego procesem chorobowym. W terapii stosuje się zarówno środki doustne, jak i miejscowe, fototerapię, fotochemioterapię lub leczenie alternatywne. Przewlekłość choroby oraz wolna progresja wiążą się z długotrwałą terapią, w której istotna jest systematyczność.

Nie bez znaczenia dla przebiegu łuszczycy pozostaje odpowiedni model żywieniowy, wspomagający leczenie choroby. Odpowiednio skomponowana dieta może blokować te same mechanizmy patogenetyczne co leki. Dlatego u pacjentów z nadwagą i otyłością należy zastosować dietę niskoenergetyczną, której celem jest zaktywizowanie mechanizmów przeciwzapalnych naturalnie występujących w organizmie. Ponadto odpowiedni model żywieniowy może wspomagać farmakoterapię, niwelując niedobory pokarmowe, czy regulując gospodarkę lipidową i glukozową organizmu. Co istotne u pacjentów otyłych, zmniejszenie masy ciała korzystnie wpływało na bardziej skuteczne leczenie niskimi dawkami cyklosporyny, co może ograniczyć nefrotoksyczność związaną z terapią. Istnieją przesłanki, że niekorzystny wpływ na przebieg choroby może mieć dieta wysokosodowa. Dlatego u osób z łuszczycą zaleca się podaż sodu na poziomie norm populacyjnych.

Nie ma, co prawda ustalonych zaleceń żywieniowych dla pacjentów chorujących na łuszczycę, jednak wg badań zmiana nawyków dietetycznych poprawia przebieg choroby oraz zmniejsza ryzyko występowania powikłań. W diecie należy zwrócić uwagę na zawartość WNKT, w szczególności Omega 3. Spożywana żywność powinna być bogata w antyoksydanty i selen. Należy zwiększyć ilości spożywanych warzyw i owoców oraz błonnika, a unikać z kolei produktów wysoko przetworzonych, czerwonego mięsa, tłuszczu zwierzęcego, cukrów prostych i wszelkich używek. Nie należy zapominać o odpowiednim stężeniu witaminy D, która korzystnie wpływa na zmniejszenie produkcji cytokin prozapalnych, co wpływa łagodząco na przebieg choroby. Dieta bogata w antyoksydanty, flawonoidy oraz witaminy C i E korzystnie wpływa na różnicowanie keratynocytów oraz neutralizuje wolne rodniki. Warto więc zwrócić uwagę na odpowiednią zawartość betakarotenu, likopenu, astaksantyny, zeaksantyny, luteiny i beta kryptoksantyny w diecie.

Pozytywne efekty przypisuje się diecie śródziemnomorskiej, wegetariańskiej i bezglutenowej. Dieta śródziemnomorska swoją rolę spełnia dzięki dużej zawartości Omega 3 i jednocześnie charakteryzuje się obniżonym stosunkiem N6:N3, bogata jest w przeciwutleniacze i flawonoidy. W przebiegu łuszczycy stwierdza się zwiększone ilości kwasu arachidonowego i jego pochodnych mających działanie prozapalne. Stąd zwrócenie uwagi na dietę wegetariańską, która wiąże się ze zmniejszeniem leukotrienów prozapalnych LTB4. Dodatkowo wpływa na zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób układu sercowo – naczyniowego, przyczynia się do uregulowania stężenia kwasu moczowego, CRP i trójglicerydów. U niektórych pacjentów stwierdza się podwyższony poziom przeciwciał IgA i IgG przeciwko gliadynie, w takiej sytuacji warto wprowadzić dietę bezglutenową.

Model żywieniowy zastosowany w terapii łuszczycy, powinien uwzględniać także zażywane przez pacjenta leki. Każdy z nich w inny (niekorzystny) sposób wpływa na organizm, powodując między innymi zaburzenia wchłaniania, czy pracy organizmu. W związku z występowaniem wielu skutków ubocznych farmakoterapii, w postaci zaburzeń pracy wątroby czy przewodu pokarmowego, istotne jest odpowiednie zbilansowanie diety pacjenta, mające na celu zapobieganie niekorzystnym jej efektom. Dieta  powinna być odpowiednio zbilansowana, aby zapobiec niedoborom i niedożywieniu, wynikającemu ze zmniejszonego spożycia pokarmów oraz wchłaniania składników odżywczych. W niektórych przypadkach wskazana jest suplementacja zapobiegająca niedoborom witamin i składników mineralnych. W terapii łuszczycy nie należy zapominać o korzystnym wpływie aktywności fizycznej, a przedstawione strategie dietetyczne należy przeprowadzać pod opieką lekarza i dietetyka, gdyż niewłaściwe ich zbilansowanie może doprowadzić do pogorszenia stanu pacjenta.

Zgłoś się po indywidualne zalecenia w łuszczycy:

gravitamed@gmail.com

tel. 882 064 211

Twój dietetyk,

mgr Grażyna Kołodziej